▶
လူ၏အျဖစ္ကို ရခဲ၏၊ သတၱ၀ါတုိ႔၏ အသက္႐ွည္ရျခင္းသည္ ခဲယဥ္း၏၊
သူေတာ္ေကာင္းတရားကို ၾကားနာရခဲ၏၊။ ဘုရားအျဖစ္ကို (ဘုရားျဖစ္ရာကာလကို) ရခဲ၏။
Hard is it to be born a man; hard is the life of mortals. Hard is it to
gain the opportunity of hearing the Sublime Truth, and hard to
encounter is the arising of the Buddhas. (ဓမၼပဒ)
▶
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ကုိယ္ေတာ္ျမတ္ၾကီး ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ တရား၊ ဓမၼစကားပါ။
လူ႔ဘ၀ရဲ့ အႏွစ္သာရကုိသိေအာင္၊ မိမိမွာအသိညဏ္ေတြတုိးလာဖုိ႔ အေထာက္အပံ့
ေကာင္းေတြျဖစ္ေအာင္ မိန္႔ၾကားထားေတာ္မူခဲ့တဲ့ ဓမၼစကားေလးပါ။ “လူ၏အျဖစ္ကို
ရခဲ၏၊” ဒါေလးကုိဖတ္ၿပီးေတာ့ ရခဲတဲ့လူအျဖစ္မွာ လုပ္ႏုိင္ခဲမယ့္အလုပ္ေတြ
ရွိေနမယ္ဆုိတာ မဆုိင္းမတြပဲ နားလည္လုိက္ရပါတယ္။ လူအျဖစ္ကို
ရတာခ်င္းတူၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လုပ္ေပးစြမ္းႏုိင္တာခ်င္းမတူၾကပါဘူး။
တစ္ခ်ိဳ႔က ခဲယဥ္းစြာရလာတဲ့ လူ႔ဘ၀ကုိ ေကာင္းစြာ နားလည္သေဘာေပါက္ၿပီး သူ႔ရဲ့
ေနစဥ္ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လုံးမွာ ေကာင္းမႈကုသုိလ္ေတြ လႊမ္းျခဳံၿပီး ေနသြားၾကပါတယ္။
▶
ေကာင္းမႈေတြ လႊမ္းျခဳံထားမွေတာ့ မေကာင္းမႈအကုသိုလ္တရားေတြ
မ၀င္လာႏုိင္ေတာ့ဘူးေပါ့။ တစ္ခ်ိဳ႔က်ျပန္ေတာ့ မေကာင္းမႈအကုသိုလ္တရားေတြကုိ
ဘ၀မွာ အမ်ားဆုံးထုံးမႊမ္းၿပီး ေနသြားၾကတဲ့သူေတြလဲ ရွိျပန္ပါတယ္။ ျမန္မာ
စကားလုံး တစ္ခုရွိပါတယ္။ “ၾကဳၾံကိဳက္တယ္” ဆုိတဲ့စကားေလးပါ။
အခုဆုိရင္ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ၀င္ ညီအစ္အကုိ ေမာင္ႏွမ အားလုံးဟာ
သာသာနာနဲ႔လဲ ၾကဳံေနၿပီ၊ ဒါေပမယ့္ ၾကဳံေနတဲ့ ဘာသာတရား၊ သာသနာတရားေတြေပၚမွာ
မၾကိဳက္ဘူးဆုိရင္ေတာ့ ၾကဳံေနတာ အလကားၾကီးျဖစ္ေနမွာေပါ့။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကုိယ္ေတာ္ျမတ္ၾကီးက ၾကဳံေတြ႔ေနတဲ့ သာသနာကုိ
ၾကိဳက္တတ္ခ်င္တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီလို အလုပ္ေတြ လုပ္ရမယ္လို႔
ညႊန္ျပထားေတာ္မူပါတယ္။ ဒါက ဘာလဲဆုိေတာ့ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈအလုပ္(၁၀) ပါးလုိ႔
ေခၚတဲ့ ပုညၾကိယာ၀တၱဳ (၁၀) ကုိ မိန္႔ၾကားထားေတာ္မူပါတယ္။ ပုညၾကိယာ၀တၱဳ (၁၀)
ပါးဆုိတာ-
▶
ေကာင္းမႈ--->ကုသုိလ္--->ပုည--->ပုန္း--->ဘုန္း
သုိ႔အဆင့္ဆင့္ကူးေျပာင္းေခၚေဝၚလာၾကရာ ယခုအခါ ဘုန္းကံၾကီးသည္ဆုိလွ်င္
လူတုိင္းႏွစ္သက္ၾကေပရာ ေကာင္းမႈမ်ားျခင္းသည္သာ
ဘုန္းၾကီးၾကေၾကာင္းသိအပ္ေပသည္။
➡ (က)ဒါန
(၁)ရုိးရုိးဒါန(လွဴဒါန္းျခင္း)
(၂)ပတၱိဒါန(အမွ်ေပးျခင္း)
(၃)ပတၱာႏုေမာဒန(သာဓုေခၚျခင္း)
➡ (ခ)သီလ
(၁)ရုိးရုိးသီလ(ကာယႏွင့္ဝစီေစာင့္ထိန္းျခင္း)
(၂)အပစာယန(ရုိေသျခင္း)
(၃)ေဝယ်ာဝစၥ(လုပ္အားေပးျခင္း)
➡ (ဂ)ဘာဝနာ
(၁)ရုိးရုိးဘာဝနာ(ေမတၱာဘာဝနာပြားျခင္းဘုရားဂုဏ္ေတာ္စသည္အာရုံပြားေနျခင္း)
(၂)ဓမၼႆဝန(တရားနာယူျခင္း)
(၃)ဓမၼေဒသနာ(တရားေဟာေျပာျပေနျခင္း)
(၄)ဒိ႒ိဇုကမၼ(အယူမွန္ျခင္း) တုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအလုပ္ေတြကုိ ထည္ထည္၀င္၀င္
နစ္နစ္ကာကာ ေလးေလးနက္နက္ လုပ္ေနၿပီးဆုိေတာ့ ဒီပုဂၢိဳလ္ဟာ သာသနာနဲ႔လည္း
ၾကဳံတယ္။ သာသနာကုိလဲ ၾကိဳက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္လုိ႔ သတ္မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။
ပုညၾကိယာ၀တၱဳ(၁၀)ပါးမွာ အစ နံပါတ္(၁)မွာ ဒါနဆုိတာေလးကို
အရင္ဆုံးေဟာၾကားေတာ္မူထားပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ မ်ား ဒါနကုိ နံပါတ္(၁)ေနရာက
တင္ထားရသလဲ ဆုိရင္ေတာ့ တစ္ေလာကလုံး ျမင္ေနတဲ့ ေလာဘ အထင္လုံးၾကီး
ေလ်ာ့ခ်ဖုိ႔။ ေနာက္တစ္နည္း ေလ်ာ့ပါးသြားေအာင္လုပ္ဖုိ႔ အတြက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
စစ္မွန္ ျငိမ္းေအးတဲ့ ခ်မ္းသာအစစ္က လုိခ်င္မႈ၊ ငါပုိင္ဆုိင္မူ၊ အတင္းအၾကပ္
စြဲလမ္းစိတ္နဲ႔ သိမ္းပုိက္ထားမႈေတြ ပုိင္ဆုိင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြအတြက္
ေနရာမေပးပါဘူး။ အဲဒီအတြက္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေတြ ေလာဘအထင္ကုိ ပစ္ဖုိ႔အတြက္
ငါ့အတြက္ကေန စြန္႔မယ္ဆုိတဲ့ အက်င့္ကို က်င့္ဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။
မိမိမွာရွိတဲ့ ကုိယ့္စြန္႔ႏုိင္တဲ့အရာက စၿပီး စြန္႔ႏုိင္ပါတယ္။ တစတစ
စြန္႔ရဲမွသာ ဘ၀ေနာက္ေနာင္ ဆက္တုိင္းေကာင္း၏ ဆုိတဲ့အတုိင္း
စြန္႔တတ္ဖုိ႔အတြက္ ဒါနကုိ စတင္ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
▶
ဒါနမွစၿပီး ကုသုိလ္ေကာင္းမူျပဳသူတုိင္း အေတြးသုံးမ်ိဳးကုိ
ပုိင္ဆုိင္ပါတယ္။ အေတြးသုံးမ်ိဳးရွိသူတုိင္းလည္း ဒါနက စလို႔
ေကာင္းမႈေတြတုိးပြားၿပီး လုပ္ေဆာင္ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ပါဠိလုိကေတာ့ သမၼာသကၤပၸ -
မွန္ကန္တဲ့အေတြး လုိ႔ေခၚပါတယ္။
(၁) ေနကၡမ သကၤပၸ - စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံတတ္တဲ့စိတ္၊
(၂) အဗ်ာပါဒ သကၤပၸ - ခြင့္လြတ္သည္းခံတတ္တဲ့စိတ္၊
(၃) အ၀ိဟိ ံသ သကၤပၸ - သတၱ၀ါေတြအေပၚကုိယ္ခ်င္းစာစိတ္၊ စာနာစိတ္၊
▶
အဲဒီလုိစိတ္ကေလးေတြ ေတြးၿပီး ႏွလုံးသားထဲမွာေမြးၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ
ေကာင္းတဲ့ စိတ္ကိုေမြးတာပါ။ ေကာင္းတဲ့ စိတ္ကုိေမြးရင္ စိတ္ေကာင္းေလးေတြ
ေပါက္ဖြားလာမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ စိတ္ေကာင္းေလးေတြ အရင္းတည္ ေပါက္ဖြားလာမွေတာ့
သူနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ ကာယအလုပ္၊ ၀စီအလုပ္ေတြလည္း ေကာင္းလာမွာျဖစ္ပါတယ္။
▶
စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံတတ္တဲ့စိတ္ ဆုိတာ ရယူပုိင္ဆုိင္လုိစိတ္အကုိ
စြန္႔ပစ္လုိက္တာပါ။ တနည္းေျပာရင္ မိမိမွာရွိတဲ့ ေလာဘကို စြန္႔တာပါ။
အဲဒီလိုေလာဘကိုစြန္႔ဖုိ႔ သကၤတတစ္ခုအေနနဲ႔ ဒါနဆုိတဲ့ ေကာင္းမႈတရားကို
စတင္ျပဳၾကပါတယ္။ ကုိယ္ႏုိင္သေလာက္ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ စြန္႔သြားရင္
မိမိမွာရွိတဲ့ ငါပုိင္ဆုိင္တဲ့အထင္လုံးရယ္၊ ငါ ဆုိတဲ့ အထင္လုံးရယ္
ေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းသြားႏုိင္ပါတယ္။ ခြင့္လြတ္သည္းခံတတ္တဲ့စိတ္ဆုိတာ
ေလာကဓံတရားရဲ့ တစ္စုံတစ္ခုအေပၚမွာ မိမိကေန ခြင့္လြတ္ျခင္းမရွိ၊
သည္းမခံႏုိင္ တဲ့အတြက္ ေဒါသအေနနဲ႔ တုံ႔ျပန္ျခင္း ကင္းမဲ့စြာ သတိပညာနဲ႔
ေနႏုိင္၊ ေတြးၾကံၿပီး စိတ္ထားႏုိင္တာကို ေခၚပါတယ္။ သတၱ၀ါေတြအေပၚ
ကုိယ့္ခ်င္းစားစိတ္ဆုိတာကေတာ့ ေအာ္ ငါလဲ သူလုိပဲ ေသြးနဲ႔ကုိယ္
သားနဲ႔ကုိယ္ပဲ၊ သ႔ူခမ်ာ ခံစားတတ္တဲ့ ေ၀ဒနာရွိသလို ငါမွာလဲ ခံစားတတ္တဲ့
ေ၀ဒနာရွိတယ္ဆိုတာ စာနာေထာက္ထားၿပီး သူတုိ႔အေပၚ ေမတၱာစိတ္ေမြးတာကို
ဆုိလုိပါတယ္။
▶
တစ္ေလာကလုံးက လူေတြက ကိုယ္စိတ္ကူးနဲ႔ ကုိယ္သိေနတာလို႔
ဓမၼေဘရီဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး ေဟာၾကားေတာ္မူထားပါတယ္။ ကုိယ္မွာရွိတဲ့ အသိေတြကုိ
စိတ္ကူးက ကူညီေနတတ္ပါတယ္။ အေပၚမွ ေရးသားခဲ့တဲ့ မွန္ကန္တဲ့ စိတ္ကူးလို႔
ေခၚတဲ့ သမၼာသကၤပၸသာရွိမယ္ဆုိရင္ စိတ္ထားေတြ မွန္သြားပါၿပီ။ စိတ္ထားေတြ
မွန္သြားေတာ့ အသိေတြလဲ မွန္သြားပါၿပီး။ အသိမွန္၊ စိတ္ထားမွန္ရင္ ကံအေနနဲ႔
မေနာကံ ေကာင္းသြားၿပီးလို႔ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ ေလာကၾကီး တစ္ခုလုံးကို စိတ္က
ဦးေဆာင္တယ္ဆုိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာမယ္ ကာယကံနွင့္
၀စီကံလဲ ေကာင္းသြားပါတယ္။ ဘုရားရွင္ကုိယ္ေတာ္ျမတ္ၾကီး က စိတၱံ ဒႏၱံ သုခါ
၀ဟံ = စိတ္ကုိေကာင္းေကာင္း ထိန္းသိမ္း၍ (ဆုံးမ၍) အသုံးခ်သြားႏူိင္လွ်င္
ခ်မ္းသာမွာ မလြဲဧကန္ ၿဖစ္ပါ၏ ဟု ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ႔သည္။ ဒါေၾကာင့္
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေတြ အလြန္အင္မတန္ႏူးညံ့တဲ့ စိတ္ကုိ သတိတရားထား၊ မွန္ကန္တဲ့
ေတြးၾကံမႈေတြနဲ႔ ထိန္းသိမ္းေစာင့္သြားမယ္ဆုိရင္ မိမိရင္ထဲမွာ မေကာင္းတဲ့
စိတ္ညစ္ေတြကင္းလို႔ အေတာ္ေလးေအးခ်မ္းသြားမယ္လုိ႔ ယုံၾကပါတယ္။ မေနာစိတ္ဆုိတာ
မိမိဘ၀ရဲ့ ဒါရုိက္တာပါ။ ဒါရုိက္တာရဲ့ ေစခုိင္းခ်က္အရ ကာယကံနဲ႔၀၀ီကံ
လို႔ေခၚတဲ့ မင္းသားနဲ႔ မင္းသမီးက ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ကျပသရုပ္ေဆာင္ေနတာပါ။
ဒါရုိက္တာဆုိတဲ့ စိတ္ကလဲ သူေစခုိင္းျခင္းတုိင္း ခုိင္းတာမဟုတ္ပါဘူးတဲ့။
ဇတ္ညႊန္းေရး ဆရာရဲ့ အတုိင္းပါတဲ့။ ဇာတ္ညႊန္းအတုိင္း စိတ္ ဒါရုိက္တာကလဲ
ေစစားတာပါ။ ဒီလုိဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာလူငယ္ေတြ၊ ညီအစ္ကုိ
ေမာင္ႏွမေတြမွာ ျမတ္ဗုဒၶ ေရးသားေပးခဲ့တဲ၊ ဇာတ္ညႊန္းေကာင္းၾကီးက
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မ်က္စိေရွ႔မွာ ရွိပါတယ္။ ဒီဇာတ္ညႊန္းေကာင္းၾကီးသာ ေသခ်ာ
စနစ္တက်၊ နည္းနာျပသေပးမယ္ ဆရာသမားေတြနဲ႔ မိမိစိတ္ ဒါရုိက္တာ
ယူရုိက္လို္က္မယ္ဆုိရင္ မိမိဘ၀ ဇာတ္လမ္းက ဧကန္မုခ် မလြဲမေသြ ေအာ္စကာ
ဆုရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဇာတ္ညႊန္းကလဲမေကာင္း၊ ဒါရုိက္တာကလည္း
သူျဖစ္ခ်င္တဲ့အတုိင္း ေစစား၊ ေစခုိင္း ေနမယ္ဆုိရင္ ေအာ္စကာ ဆုမရပဲ
ေအာ့ႏွလုံး နာစရာ ေကာင္းတဲ့ ေအာ္စရာ ဆု ရမွာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။
▶
ဘ၀ဇာတ္လမး္လွဖုိ႔ အတြက္ ျမတ္ဗုဒၶရဲ့ တ၇ားေတာ္ေတြကုိ ဖတ္မွတ္၊ သင္ယူ၊
က်င့္သုံး၊ ႏွလုံးသြင္းဖုိ႔ အထူးအေရး ၾကီးပါတယ္။ မွန္ကန္တဲ့ စိတ္ထားေတြ
အေျခခံၿပီး မွန္ကန္တဲ့ စိတ္ကူးေတြနဲ႔သာ ေန႔စဥ္မွ ေနစဥ္အထိ ေတြးၾကံ၊
ေျပာဆုိ၊ လုပ္ကုိင္သြားမယ္ဆုိရင္၊ လူဘ၀မွာ
ဇာတ္လမ္းေကာင္းနဲ႔လူျဖစ္ရက်ိဳးနပ္ၿ႔ပီးေပါ့။ သာသနာနဲ႔လဲ
ၾကဳံရက်ိဳးနပ္ပါၿပီ၊ သာသနာကုိ ၾကိဳက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္လဲ သာသာနာကုိ
ၾကိဳက္ရက်ိဳး နပ္ပါၿပီး။ “မႏုႆ ဘာေဝါ ဒုလႅေဘာ” ၊ ရခဲလွတဲ့ လူဘ၀မွာ
စြန္႔လႊတ္စိတ္၊ ခြင့္လြတ္သညး္ခဲစိတ္၊ ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္ေတြ ေမြးၿပီး
မိမိဘ၀ကုိ အေကာင္းဆုံးသရုပ္ေဖာ္သြားဖုိ႔ အထူးလုိအပ္ပါတယ္။ အဲဒီလို မိမိမွာ
ရွိတဲ့ ဒီလုိစိတ္ကူးေကာင္းေလးတြကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေတြ သက္ေသျပဖုိ႔ လုိအပ္ပါ
တယ္။ ဘာေတြနဲ႔သက္ေသျပမလဲဆုိရင္ ဒါန စၿပီး သက္ေသျပႏုိင္ပါတယ္။
ေပးကမ္းစြန္႔ၾကဲမႈ ဒါန နဲ႔စၿပီး စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံလိုစိတ္၊
ခြင့္လႊတ္သည္းခံတတ္တဲ့စိတ္၊ ကုိယ္ခ်င္းစာစိတ္ေတြ ေျဖးေျဖးခ်င္းေမြးယူ
ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ စိတ္ထားေတြ ေကာင္းလို႔ မိမိတုိ႔ရဲ့ ပန္းတုိ္င္မလြဲမေသြ
ေရာက္ရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။
▶
မိမိရဲ့ စိတ္ေကာင္းကေလးေတြကုိ လက္ေတြ႔ သရုပ္ဖုိ႔အတြက္
ပါရမီေျမာက္တဲ့ဒါနကစလို႔ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈအလုပ္(၁၀)မ်ိဳးလုံးကုိ
ကုိယ္စြမ္းႏုိင္တာက စဖုိ၊႔ ဒီေန႔ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး ျပဳၾကဖုိ႔
အထူးတုိက္တြန္းလုိပါတယ္။ ရခဲလွတဲ့ လူဘ၀မွာ သာသနာကိုၾကိဳက္တဲ့
သူေတာ္ေကာင္းေတြျဖစ္လို႔ စိတ္ကူးေကာင္းတဲ့ ဘ၀ ျဖစ္ပါေစလို႔ ဆုမြန္
ေတာင္းလ်က္။
